Czym jest insulina?
Insulina jest hormonem wydzielanym przez trzustkę. Jej zadaniem jest regulowanie poziomu glukozy we krwi. Gdy zjadasz posiłek zawierający węglowodany, we krwi wzrasta poziom glukozy. Komórki beta trzustki, w odpowiedzi na wzrost glukozy zaczynają wydzielać insulinę, aby tę glukozę zbić do odpowiedniej wartości. Ponadto insulina pomaga w transporcie glukozy do komórek, gdzie jest wykorzystywana do produkcji energii. Również pomaga transportować glukozę do mięśni! Dzięki temu, trenując, organizm pobiera energię ze zjedzonych węglowodanów, a nie z tkanki mięśniowej. W ten sposób zapobiegnie jej rozpadowi. Dla nas ma to o tyle duże znaczenie, że dzięki temu procesowi my możemy budować masę mięśniową.
Zaburzenia wydzielania insuliny
Objawy zaburzeń wydzielania insuliny są, wydaje mi się, jednymi z najczęściej występujących i jednocześnie najrzadziej diagnozowanych przez nas samych. Zanim zdecydujemy się pójść do lekarza, sami musimy stwierdzić, że coś jest z naszym organizmem nie w porządku. I o tyle, o ile w przypadku zaburzeń wydzielania kortyzolu prędzej czy później zgłosimy się do lekarza rodzinnego lub psychiatry, psychologa, bo nie będziemy w stanie dłużej funkcjonować, to rozpoznanie złego samopoczucia spowodowanego zbyt niskim lub zbyt wysokim poziomem insuliny zajmuje znacznie więcej czasu. Głównie dlatego, że wielu z nas słyszało, że po obiedzie to warto się położyć, odpocząć, zdrzemnąć. Słyszałam kiedyś powiedzenie, że po posiłku potrzebne jest “pół godzinki dla słoninki” 😉 czyli właśnie krótka drzemka. Zaraz zrozumiesz, skąd ta potrzeba odpoczynku i drzemki.
Znaczenie węglowodanów
Trzustka zaczyna nadprodukcję insuliny w sytuacji, gdy nasz sposób odżywiania nieustannie stymuluje ją do pracy. Gdy w każdym posiłku zjadamy ogromną porcję węglowodanów (najczęściej z tłuszczem i to niestety tym najgorszej jakości) – kilka razy dziennie. Ile wynosi “ogromna porcja”? To będzie bardzo indywidualne i będzie zależało od naszego stylu życia i kondycji organizmu. Nie powiem Ci, jaka ilość węgli może być dla Ciebie szkodliwa, niestety. Ale kiedy będziesz już świadom/a objawów wysokiej insuliny, łatwo rozpoznasz, kiedy “przesadziłaś/łeś” z węglami i będziesz mogła/mógł je stopniowo obcinać.
Zbyt wysoki poziom insuliny we krwi
Aby doszło do ujawnienia się objawów, musimy zjadać bardzo dużą ilość węglowodanów, kilka razy dziennie – u niektórych objawy wystąpią od razu, u niektórych po kilku/kilkunastu dniach. Inni muszą być latami wystawiani na błędy dietetyczne (u osób regularnie trenujących objawy mogą pojawiać się wolniej, ponieważ trening przyspiesza metabolizm glukozy).
Do objawów wysokiego poziomu insuliny we krwi (czyli hiperinsulinemii) zaliczamy:
- hipoglikemię – stan, w którym po zjedzeniu węglowodanów trzustka produkuje taki wyrzut insuliny, że poziom glukozy w organizmie leci “na łeb, na szyję”. Możesz wtedy doświadczyć: zawrotów głowy, osłabienia, drżenia rąk, pocenia się, trudności z koncentracją, możesz sprawiać wrażenie, że jesteś po spożyciu alkoholu czy nawet stracić przytomność! Bardzo niebezpieczny stan, do którego doprowadzają zwykle lata błędów dietetycznych. W perspektywie znacznie krótszego czasu możesz zauważyć u siebie wzmożoną senność po posiłkach bogatych w węglowodany – to powinno poważnie zwrócić Twoją uwagę;
- otyłość – wysoki poziom insuliny wspiera magazynowanie tłuszczu i wzrost masy ciała. Klasyczna droga odchudzania wyłącznie poprzez deficyt kaloryczny bez rozpoznania choroby i dostosowania diety nie przynosi efektów;
- problemy z trawieniem – wzdęcia, biegunki, ból brzucha, niestrawność itp;
- zmiany dermatologiczne – trądzik, łuszczyca, przebarwienia, ciemne plamy na skórze;
- nadmierne owłosienie u kobiet – wysoka insulina powoduje wzrost męskich hormonów płciowych. U mężczyzn mogą pojawiać się problemy na przykład z agresją (w połączeniu z objawami z pierwszego punktu).
Po zauważeniu u siebie takich objawów pierwszym krokiem do poprawy samopoczucia będzie zjedzenie czegoś, co podniesie nad poziom glukozy we krwi. Może to być czysta glukoza w tabletkach dostępna w aptekach, mogą to być słodkie owoce, ostatecznie słodycze. Nieleczona hiperinsulinemia prowadzić będzie z czasem do powstania zespołu metabolicznego lub nawet insulinooporności.
Zbyt niski poziom insuliny we krwi
Hiperglikemia, czyli stan, w którym mamy za mało insuliny, aby zbić glukozę (lub działa ona w niewłaściwy sposób) i w efekcie dochodzi do znacznego wzrostu stężenia cukru we krwi. Ten stan kojarzyć Ci się może z cukrzycą insulinozależną, w której to osoba chora właśnie podaje sobie zastrzyki z insuliną, aby wspomóc organizm i zbić glukozę.
Co powinno Cię zaniepokoić, jeśli chodzi o objawy? Po spożyciu posiłku z solidną porcją węglowodanów:
- odczuwasz zawroty głowy, drżenie rąk, pocenie się, zaburzenia widzenia, osłabienie, bóle głowy i nudności;
- wzrost łaknienia i masy ciała – jeżeli po zjedzeniu posiłku organizm nie wytworzył wystarczającej ilości insuliny może dojść do sytuacji, gdzie będzie wysyłany sygnał do mózgu aby jeść więcej i by mocniej stymulować trzustkę do produkcji insuliny;
- ogólne zmęczenie i osłabienie
- niepokój, dezorientacja, a nawet utrata przytomności.
Na pierwszy rzut oka wydaje się, że objawy hiperglikemii i hipoglikemii są podobne, jednak w rzeczywistości dość łatwo je odróżnić. W przypadku pojawienia się objawów hiperglikemii należy niezwłocznie skontaktować się lekarzem, ponieważ nie istnieje żaden “domowy” sposób na pobudzenie trzustki do pracy. Obie zaś choroby mają wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów, pracę czy sprawowanie opieki nad kimś. Warto być tego świadomym.
